Kemal Bilbaşar (1910-1983)
Kemal Bilbaşar (1910-1983)
Yazar kimliğiyle öne çıkan Kemal Bilbaşar, 1910 yılında Çanakkale'de doğdu. 1929'da Edirne Öğretmen Okulunu, 1935'te de Gazi Eğitim Enstitüsü Tarih Bölümünü okudu. 1937 ile 1961 yılları arasında İzmir Kabataş Ortaokulunda tarih öğretmenliği yaptı. 1961'de emekli olup bir süre siyasetle ilgilenmeye başladı. 1966 yılından sonra da İstanbul'a yerleşip kendini tümüyle yazınsal sanatlara verdi.
Kemal Bilbaşar, yazın hayatına öykü türüyle başladı. İlk öyküsünü 1939'da İlhan İleri ve Cahit Tanyol ile "Aramak" dergisinde yayımladı. Aynı yıl içerisinde ilk kitabı olan "Anadolu'dan Hikâyeler" eseri basıldı. 1943 yılında Türk yazınında yabancılaşma olgusunun ilk örneği sayılan "Denizin Çağrısı" adlı ilk romanını yazdı. Kemal Bilbaşar, 1967 Türk Dil Kurumu Roman Ödülü'nü aldığı "Cemo" romanıyla tanındı. Bu eseri MEB Tavsiyeli 100 temel eser arasında yer aldı. 1960'tan sonra roman yazmaya ağırlık verdi. Romanları, "Demokrat", "İzmir", "Tan", "Yeni Asır" gazetelerinde ve "Aramak", "Ülkü", "Fikirler", "Yorum", "Yelken", "Yazko" dergilerinde yayımlandı.
Dünya Savaşı sonrasında Anadolu köylüsünün geri kalmışlığını eserlerinde işledi. Bir ara tiyatroyla da ilgilendi. Radyo oyunları, senaryo ve ders kitapları da yazan Kemal Bilbaşar, 21 Ocak 1983'te İstanbul'da öldü.
Edebi Kişiliği
- Toplumcu-gerçekçi anlayışla eser veren yazarlardandır.
- Türkçe öğretmenliği yapar.
- Türk edebiyatında destanları andıran romanları ve Anadolu kasabalarının ruhunu yansıtan hikâyeleri ile tanınır.
- Anadolu insanının gelenek, inanç, töre ve adetlerini, çağa ayak uyduramayan maddi sıkıntılar içerisinde bulunan köylülerin sorunlarını, mutsuz ve dertlileri roman ve hikâyelerinde işledi.
- II. Dünya Savaşı'nın ardından çok partili sisteme geçildiği yıllarda demokratik ortamın yarattığı çelişkiler üzerinde durdu.
- Doğu Anadolu köylüsünün geri kalmışlığını dile getirdi. Doğu Anadolu'daki feodal toplum yapısına eserleriyle ışık tuttu.
- 18. yüzyılda Osmanlılar ile birlikte Ruslara karşı mücadele eden Çerkezlerin yaşam şartlarını, geleneklerini bütün ayrıntılarıyla ele aldı.
- Eserlerindeki olaylar daha çok Batı Anadolu'da (İzmir ve Bartın başta olmak üzere) geçmesine rağmen bütün Anadolu coğrafyasını eserlerinde işledi.
- Refik Halit Karay ile başlayan memleket hikâyeciliği geleneğini devam ettirdi.
- Eserlerinde gözlem önemli bir unsur olarak ön plana çıkar.
- Ezilmiş kişilerin yaşamlarını anlatırken sade bir dil kullanan sanatçı özellikle geleneksel halk hikâyeciliği tekniğini kullandığı romanlarında destansı bir söyleyişi tercih eder.
- Yoksul tabakayı, ezilmişleri anlatırken yer yer yöresel konuşmalara başvurur.
- Yergici tutumuyla da bilinir.
- Masal, meddah ve destansı anlatım özelliklerini eserlerinde birleştirmeye çalışır. Halk masalları ve deyişlere eserlerinde yer verir. Folklordan da yararlanır.
- En önemli romanlarından olan "Cemo"da Doğu Anadolu Bölgesi'ndeki ağalık düzenini ve kadın-erkek ilişkisini konu edinir. Eser, yaşanmış bir aşk öyküsü bağlamında gelişir. Bu eseriyle Türk Dil Kurumu'nun Roman Ödülü'nü kazanır.
- "Memo" eserinde Doğu Anadolu insanının dramını yansıtır.
- "Şarkıcı Kız", "Beyaz Rusya", ve "Cemo" yazdığı film senaryoları arasında yer alır.
Eserleri
Öykü
Pazarlık
Cevizli Bahçe
Irgatların Öfkesi
Roman
Cemo
Denizin Çağırışı
Ay Tutulduğu Gece
Memo
Başka Olur Ağaların Düğünü
Bedoş
Yonca Kız
Zühre Ninem
Kölelik Dönemeci
Yorumlar - Yorum Yaz